Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością jest spółką kapitałową, a zmiana struktury właścicielskiej nie ma znaczenia dla jej funkcjonowania. Wspólnik może odsprzedać swoje udziały w firmie, a wtedy nabywca tych udziałów staje się nowym wspólnikiem lub nawet jedynym wspólnikiem. Zbycie udziałów jest formalnym procesem, który wymaga od stron transakcji zastosowania określonych regulacji prawnych. Ustawodawca wprowadził zasadę swobody zbywalności udziałów, co umożliwia rozporządzanie udziałami jak każdym innym składnikiem majątkowym. Dodatkowo musi dojść do połączenia prawno-formalnego nowego udziałowca ze spółką.
Czym jest udział w spółce z o.o.?
Udział jest prawem majątkowym wspólnika sp. z o.o., a jego zbycie skutkuje przejściem praw i obowiązków związanych ze zbywanym udziałem z osoby wspólnika-zbywcy na nabywcę. Każdy udział stanowi część kapitału zakładowego i daje prawo do uczestnictwa w zyskach oraz podejmowania decyzji związanych z działalnością spółki. Nabywcą udziału może być zarówno dotychczasowy wspólnik spółki, jak i osoba trzecia. Zbycie udziałów nie prowadzi do jakichkolwiek zmian w strukturze prawnej spółki oraz nie prowadzi do zmiany umowy spółki. Rozporządzenie udziałami rodzi natomiast obowiązek dokonania odpowiednich wpisów w księdze udziałów oraz złożenia w sądzie rejestrowym nowej listy wspólników.
Forma prawna umowy zbycia udziałów
Jak wskazuje art. 180 KSH, zbycie udziału może nastąpić w formie czynności cywilnoprawnej poprzez sprzedaż, darowiznę, zamianę udziału lub jego części oraz musi zostać dokonane w formie pisemnej z podpisami notarialnie poświadczonymi, która polega na złożeniu podpisów przez obie strony w obecności notariusza. Brak zachowania tej formy skutkuje nieważnością umowy zbycia udziałów. Natomiast w przypadku spółki, której umowa została zawarta przy wykorzystaniu wzorca umowy, zbycie przez wspólnika udziałów jest możliwe również przy użyciu wzorca udostępnionego w systemie teleinformatycznym, a oświadczenia zbywcy i nabywcy opatruje się kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym albo podpisem osobistym.
Zawiadomienie spółki o zbyciu udziałów
Spółka musi zostać zawiadomiona o przejściu udziałów na inny podmiot. Nie wystarczy samo wyrażenie przez spółkę zgody na zbycie udziałów, która dotyczy jedynie zdarzenia przyszłego. Każda ze stron umowy zbycia (zarówno były, jak i nowy wspólnik) może poinformować spółkę o przejściu udziałów poprzez przedstawienie zawartej umowy zbycia, informując tym samym spółkę o zbyciu udziałów. Brak takiego zawiadomienia spółki może spowodować, że zbywca nadal traktowany będzie jak wspólnik, a nabywca może zostać potraktowany jako wspólnik nieuprawniony do wykonywania praw i obowiązków wynikających z posiadanych udziałów w spółce, gdyż w przypadku braku zawiadomienia, spółka ma prawo odmówić nabywcy udziałów realizacji przysługujących mu praw.
Zgoda spółki na zbycie udziału
Umowa spółki może zawierać postanowienie uzależniające zbycie udziału, jego części lub ułamkowej części od zgody spółki, ewentualnie określać także procedurę udzielenia takiej zgody, co określa art. 182 KSH. Sąd Apelacyjny we Wrocławiu w wyroku z dnia 6 marca 2015 r. o sygn. akt I ACa 6/15 orzekł, że jeżeli umowa spółki uzależnia każdorazowe przeniesienie udziałów na inny podmiot od wyrażenia przez zarząd zgody w formie pisemnej, to zastosowanie w tej mierze mają przepisy art. 182 § 3-5 KSH. W takim przypadku forma pisemna jest zastrzeżona dla celów dowodowych (ad probationem). Zgoda może być udzielona zarówno przed dokonaniem czynności, jak również następczo. Czynność zbycia udziałów nie jest czynnością prawną spółki, ale czynnością między zbywcą a nabywcą. Zgoda, o której mowa w art. 182 KSH, ma charakter jednostronnej czynności prawnej. Zgodnie z odesłaniem wynikającym z art. 2 KSH, zastosowanie znajdują do niej przepisy art. 60 i n. kodeksu cywilnego. Głównym elementem tej czynności prawnej jest oświadczenie woli zdefiniowane w art. 60 KC.
Nasza Kancelaria Radców prawnych zajmuje się obsługą prawną w zakresie zbycia udziałów spółki z o.o. Zapraszamy do kontaktu.
