W czwartek 23 maja 2024 roku Sejm przyjął ustawę o ochronie sygnalistów, która to regulacja implementuje dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady UE, a która powinna być wprowadzona przez kraje członkowskie UE do 17 grudnia 2021 r. To jest dobry moment, żeby w Państwa firmach przygotować się na wdrożenie odpowiednich regulacji. Aktualnie ustawą zajmuje się Senat, jednak to już ostatnia prosta przed uchwaleniem tych przepisów.
Kto to jest sygnalista?
Sygnalistą jest osoba fizyczna, która zgłasza lub ujawnia publicznie informację o naruszeniu prawa uzyskaną w kontekście związanym z pracą, w interesie wspólnym i dobrej wierze, a nie dla własnych korzyści. Sygnalistą może być, między innymi: pracownik (również tymczasowy), osoba świadcząca pracę na podstawie umowy cywilnoprawnej, przedsiębiorca, akcjonariusz czy wspólnik, a nawet stażysta lub praktykant.
Ponadto naruszenia zgłosić mogą także: członkowie organu osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej, osoby świadczące pracę pod nadzorem i kierownictwem wykonawcy, podwykonawcy lub dostawcy, w tym na podstawie umowy cywilnoprawnej, jak również wolontariusze, żołnierze, a nawet zwolnieni ze służby funkcjonariusze Policji, ABW, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, CBA, Straży Granicznej, Straży Marszałkowskiej, Służby Ochrony Państwa, Państwowej Straży Pożarnej, Służby Celno-Skarbowej i Służby Więziennej.
Kto jest zobowiązany do przygotowania odpowiednich procedur?
Pracodawcy zobowiązani są do wdrożenia ustawy o ochronie sygnalistów do swoich zakładów pracy, jeśli: zatrudniają od 50 do 249 pracowników w firmach prywatnych niezależnie od formy zatrudnienia.
Obowiązek ten nie dotyczy podmiotów wykonujących działalność w zakresie usług, produktów i rynków finansowych oraz przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu, bezpieczeństwa transportu i ochrony środowiska, objętych zakresem stosowania aktów prawnych Unii Europejskiej wymienionych w części I.B i II załącznika do dyrektywy 2019/1937 – takie podmioty będą zobowiązane ustanowić wewnętrzne kanały zgłoszeń bez względu na liczbę zatrudnianych osób), jak również urzędy lub jednostki organizacyjne gmin, liczące mniej niż 10 000 mieszkańców.
Jakie obowiązki ciążą na pracodawcy?
Po wejściu w życie ustawy pracodawca będzie miał obowiązek opracowania procedury zgłoszeń wewnętrznych określających zasady przyjmowania takich zgłoszeń. Będzie musiał także stworzyć procedurę ich przyjmowania. Według nowej ustawy sygnalista, który doświadczy działań odwetowych, będzie mógł wystąpić o zadośćuczynienie lub odszkodowanie.
Termin na wdrożenie nowych regulacji
Nowe rozwiązania mają wejść w życie po trzech miesiącach od ogłoszenia w Dzienniku Ustaw. Przepisy o zgłoszeniach zewnętrznych zaczną obowiązywać po sześciu miesiącach od ich ogłoszenia.
Głównym obowiązkiem pracodawcy jest ustanowienie procedury dokonywania zgłoszeń naruszeń prawa oraz podejmowania działań następczych np. w formie regulaminu. Niedostosowanie się do wymagań wiązać się negatywnymi konsekwencjami. Nasi Prawnicy pomogą Państwu wdrożyć odpowiednie procedury w firmie.
