Czy spółka cywilna jest przedsiębiorcą?

Spółka cywilna jednoosobowa

Przedsiębiorca będący osobą fizyczną może podjąć działalność gospodarczą w dniu złożenia wniosku o wpis do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG). We wniosku może on wskazać późniejszy dzień rozpoczęcia działalności. Podjęcie działalności gospodarczej w niektórych dziedzinach może wiązać się ponadto z obowiązkiem wcześniejszego uzyskania koncesji, zezwolenia, zgody, licencji albo wpisu do rejestru działalności regulowanej. Wniosek o wpis do CEIDG składa się za pośrednictwem formularza elektronicznego dostępnego na stronie internetowej CEIDG oraz za pośrednictwem elektronicznej platformy usług administracji publicznej. Wniosek o wpis może też zostać złożony w formie fizycznego formularza w wybranym urzędzie gminy bądź wysłany listem poleconym na adres wybranego urzędu gminy.

Przez umowę spółki cywilnej wspólnicy – przedsiębiorcy zobowiązują się dążyć do osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego przez działanie w sposób oznaczony,
w szczególności przez wniesienie wkładów. Umowa spółki powinna być sporządzona w formie pisemnej, jednak niedochowanie tej formy nie skutkuje nieważnością umowy. Sama spółka cywilna nie podlega wpisowi do CEIDG ani do rejestru przedsiębiorców w Krajowym Rejestrze Sądowym, natomiast wpisowi do podlegają jej wspólnicy: osoby fizyczne podlegają wpisowi do CEIDG, natomiast osoby prawne i tzw. ułomne osoby prawne podlegają wpisowi do rejestru przedsiębiorców. Założenie spółki cywilnej warto zlecić doświadczonej kancelarii prawnej.

Wymogi kapitałowe spółki cywilnej

Wkład wspólnika do spółki cywilnej może polegać na wniesieniu do spółki własności lub innych praw albo na świadczeniu usług. Minimalna wysokość wkładu nie jest określona. Domniemywa się, że wkłady wspólników mają jednakową wartość. Wspólnicy są współwłaścicielami majątku spółki cywilnej, przy czym współwłasność ma charakter łączny – wspólnik nie może rozporządzać udziałem we wspólnym majątku wspólników ani udziałem w poszczególnych składnikach tego majątku. W czasie trwania spółki wspólnik nie może również domagać się podziału wspólnego majątku wspólników.

Prowadzenie spraw spółki cywilnej

Każdy wspólnik jest uprawniony i zobowiązany do prowadzenia spraw spółki cywilnej. Każdy wspólnik może bez uprzedniej uchwały wspólników prowadzić sprawy, które nie przekraczają zakresu zwykłych czynności spółki. Jeżeli jednak przed zakończeniem takiej sprawy chociażby jeden z pozostałych wspólników sprzeciwi się jej prowadzeniu, potrzebna jest uchwała wspólników. Każdy wspólnik może natomiast bez uprzedniej uchwały wspólników wykonać czynność nagłą, której zaniechanie mogłoby narazić spółkę na niepowetowane straty.

Reprezentacja spółki cywilnej

W braku odmiennej umowy lub uchwały wspólników każdy wspólnik jest umocowany do reprezentowania spółki w takich granicach, w jakich jest uprawniony do prowadzenia jej spraw.

Przeniesienie praw i obowiązków wspólnika

W spółce cywilnej nie można zbyć jedną czynnością prawną ogółu praw i obowiązków wspólnika w spółce – przeniesienie praw i obowiązków wspólnika na inną osobę może nastąpić przy zastosowaniu zasad dotyczących przelewu wierzytelności i przejęcia długów.

Udział w zyskach i stratach spółki cywilnej

Jeżeli w umowie spółki wspólnicy nie ustalą inaczej, każdy wspólnik jest uprawniony do równego udziału w zyskach i w tym samym stosunku uczestniczy w stratach, bez względu na rodzaj i wartość wkładu. Wspólnika można umownie wyłączyć od udziału w stratach, natomiast nie można go wyłączyć od udziału w zyskach. W przypadku ustalenia w umowie jedynie stosunku udziału wspólnika w zyskach, w razie wątpliwości uznaje się, że taki sam udział dany wspólnik ponosi też w stratach. Co do zasady, wspólnik może żądać podziału i wypłaty zysków dopiero po rozwiązaniu spółki. Jeżeli spółka została zawarta na czas dłuższy, tj. ponad 1 rok obrotowy, wspólnicy mogą żądać podziału i wypłaty zysków z końcem każdego roku obrachunkowego.

Rachunkowość

Zgodnie z Ustawą z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości do prowadzenia ksiąg rachunkowych i sporządzania w oparciu o nie sprawozdań finansowych obowiązane są:

• – spółki cywilne, w której wspólnikiem jest osoba prawna,
• – jednoosobowi przedsiębiorcy oraz spółki cywilne osób fizycznych, jeżeli ich przychody netto ze sprzedaży towarów, produktów i operacji finansowych za poprzedni rok obrotowy wyniosły co najmniej równowartość w walucie polskiej 2.000.000 EURO.

Obowiązkowemu badaniu przez biegłych rewidentów i ogłaszaniu podlegają roczne sprawozdania finansowe prowadzących zgodnie z tą ustawą pełną rachunkowość podmiotów, które w poprzedzającym roku obrotowym, za który sporządzono sprawozdania finansowe, spełniły co najmniej dwa z następujących warunków: a) średnioroczne zatrudnienie w przeliczeniu na pełne etaty wyniosło co najmniej 50 osób, b) suma aktywów bilansu na koniec roku obrotowego stanowiła równowartość w walucie polskiej co najmniej 2.500.000 EURO, c) przychody netto ze sprzedaży towarów i produktów oraz operacji finansowych za rok obrotowy stanowiły równowartość w walucie polskiej co najmniej 5.000.000 EURO.

Jeżeli jednoosobowy przedsiębiorca lub spółka cywilna nie są obowiązani do prowadzenia ksiąg rachunkowych zgodnie z ustawą z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości, prowadzą podatkową księgę przychodów i rozchodów oraz inne ewidencje prowadzone dla celów podatkowych.

W spółce cywilnej podatnikami podatku dochodowego są wspólnicy, a nie sama spółka. Przedmiotem opodatkowania podatkiem dochodowym jest udział w zysku wspólnika spółki cywilnej.

Odpowiedzialność za zobowiązania spółki cywilnej

Za zobowiązania spółki cywilnej wspólnicy odpowiadają solidarnie całym swoim majątkiem, w tym także majątkiem osobistym. Wierzyciel może żądać zaspokojenia z majątku indywidualnego każdego ze wspólników, bez konieczności wcześniejszego skierowania swoich roszczeń względem majątku wspólnego.

Wypowiedzenie udziału przez wspólnika lub wierzyciela

Jeżeli spółka została zawarta na czas nieoznaczony, każdy wspólnik może z niej wystąpić wypowiadając swój udział na trzy miesiące naprzód na koniec roku obrachunkowego. Z ważnych powodów wspólnik może wypowiedzieć swój udział bez zachowania terminów wypowiedzenia, chociażby spółka była zawarta na czas oznaczony.
Jeżeli w ciągu ostatnich sześciu miesięcy została przeprowadzona bezskuteczna egzekucja z ruchomości wspólnika, jego wierzyciel osobisty, który uzyskał zajęcie praw przysługujących wspólnikowi na wypadek wystąpienia ze spółki lub jej rozwiązania, może wypowiedzieć jego udział w spółce na trzy miesiące naprzód, chociażby spółka była zawarta na czas oznaczony.
Wspólnikowi występującemu ze spółki zwraca się w naturze rzeczy, które wniósł do spółki do używania, oraz wypłaca się w pieniądzu wartość jego wkładu oznaczoną w umowie spółki, a w braku takiego oznaczenia – wartość, którą wkład ten miał w chwili wniesienia. Nie podlega zwrotowi wartość wkładu polegającego na świadczeniu usług albo na używaniu przez spółkę rzeczy należących do wspólnika. Ponadto wypłaca się występującemu wspólnikowi w pieniądzu taką część wartości wspólnego majątku pozostałego po odliczeniu wartości wkładów wszystkich wspólników, jaka odpowiada stosunkowi, w którym występujący wspólnik uczestniczył w zyskach spółki.

Likwidacja spółki cywilnej

Rozwiązanie spółki cywilnej powodują:

1. Przyczyny przewidziane w umowie spółki,
2. Osiągnięcie celu, dla którego zawarto spółkę,
3. Trwała następcza niemożność osiągnięcia celu, dla którego zawarto spółkę,
4. Pozostanie w spółce jedynie jednego wspólnika,
5. Wyrażenie takiej woli przez wszystkich wspólników,
6. Wystąpienie ze spółki lub śmierć wszystkich wspólników,
7. Ogłoszenie upadłości wspólnika, oraz
8. Prawomocne orzeczenie sądu wydane na skutek powództwa wspólnika z ważnych powodów.

Od chwili rozwiązania spółki do wspólnego majątku wspólników stosuje się odpowiednio przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych. Z majątku pozostałego po zapłaceniu długów spółki zwraca się wspólnikom ich wkłady, stosując odpowiednio przepisy o zwrocie wkładów w razie wystąpienia wspólnika ze spółki. Pozostałą nadwyżkę wspólnego majątku dzieli się między wspólników w takim stosunku, w jakim uczestniczyli w zyskach spółki.